UCZEŃ ZDOLNY
Trudno zdefiniować czym charakteryzuje się uczeń zdolny, różne mogą być bowiem oblicza zdolności. W zależności od koncepcji psychologicznej i przyjętej metodologii badań czasem termin ten oznacza ogólne zdolności w obszarze procesów poznawcze (pamięć, uwaga, rozumowanie i wnioskowanie, kreatywne myślenie), czasem także zdolności ruchowo – manualne istotne dla danego typu uzdolnienia
Uczeń zdolny zazwyczaj przewyższa swoich rówieśników:
- wysokimi możliwościami intelektualnymi i wysokimi wynikami w nauce
- występowaniem ponadprzeciętnych uzdolnień ogólnych lub specjalnych
- większą szansą na rozwój osiągnięć o znacznej wartości społecznej
Pod względem intelektualnym uczniowie zdolni odznaczają się:
- wysoką aktywnością poznawczą, dociekliwością
- spostrzegawczością – zauważają więcej od innych
- głębszym przetwarzaniem i rozumieniem złożonych zagadnień
- logicznym myśleniem,
- trafną oceną i wartościowaniem
- wychodzeniem poza utarte schematy podczas rozwiązywania problemów
- umiejętnością abstrakcyjnego rozumowania i uogólniania,
- łatwością generowania pomysłów i rozwiązań
- bogatą wyobraźnią i intuicją
- większą zdolnością do koncentrowania uwagi
- szybkim zapamiętywaniem
- krytycznym podejściem do informacji, dążeniem do ich weryfikowania danych
- gotowością poznania innych punktów widzenia
Pod względem umiejętności uczniowie zdolni przejawiają:
- skłonność do podejmowania trudniejszych wyzwań
- trafność w doborze różnorodnych metod rozwiązywania problemów i zadań
- pomysłowość w poszukiwaniu praktycznych rozwiązań
- inicjatywność w zakresie samokształcenia (lepsze gospodarowanie czasem, stosowanie efektywnych metod uczenia się)
- łatwość skupienia się przez dłuższy czas na danym zagadnieniu
- umiejętności organizacyjne przejawiające się w samodzielnym, skutecznym inicjowaniu pracy
- szybkie tempo uczenia się
Pod względem osobowości uczniowie zdolni odznaczają się:
- poczuciem obowiązku i pracowitością,
- wytrwałością w dążeniu do realizacji, celów
- zdolnością do intensywnej pracy całymi godzinami nad interesującym ich zagadnieniem
- wielostronnymi zainteresowaniami, którym towarzyszą pogłębione zamiłowania np. matematyczne, przyrodnicze, informatyczne, humanistyczne itp.
- samodzielnością w podejmowaniu decyzji
- nastawianiem na dzielenie się posiadaną wiedzą i pasją
- wysoką samooceną, wypływającą ze stawiania przed sobą dużych wymagań,
- odpornością na porażki oraz brak motywowania zewnętrznych
- spontanicznością
- skłonnością do wyrażania swych przeżyć (np. dużą ekspresją artystyczną).
Mimo tych przymiotów uczeń zdolny może być zagrożony Syndromem Nieadekwatnych Osiągnięć Szkolnych (SNOS). Dostosowanie wymagań do możliwości tych uczniów mają zmniejszać ryzyko słabych wyników i umożliwiać rozwój zgodny z kompetencjami i uzdolnieniami.